Economische groei – een resumé
De afgelopen twee weken heb ik geschreven over economische groei. We nemen als vanzelfsprekend aan dat het nodig is, het is het rapportcijfer van onze economie, maar waarom is het nodig? Ik heb in vier berichten vier redenen voor economische groei onderzocht:
- Het aflossen van schulden
- Bevolkingsgroei
- Het verhogen van de levensstandaard
- Het vergroten van werkgelegenheid
De realiteit is, dat als we op deze voet door blijven gaan, de aarde, onze leefwereld, het af laat weten. We gaan door het ecologisch plafond. Je kunt je daarom afvragen of economische groei een SMART doel is.
SMART is een acroniem voor1:
- Specifiek
- Meetbaar
- Acceptabel
- Realistisch
- Tijdgebonden
Als je economische groei tot doel stelt, kun je dit uitdrukken in een percentuele stijging van het bruto binnenlands product (bbp) over een bepaalde periode. Daarmee is het specifiek, meetbaar en tijdgebonden. De andere twee zijn minder ‘hard’. Om eisen die je aan een doel stelt te toetsen, stel je één of meerdere vragen. Ik stel de volgende vragen voor:
- Acceptabel – Weten we waarom we déze doelstelling willen bereiken?
- Realistisch – Is het haalbaar om deze doelstelling te bereiken?
Ik wil met de tweede beginnen. Het kan haalbaar zijn voor een land om economische groei te bereiken, maar hóe? Gaat dit over de rug van anderen, of kunnen we het op eigen kracht? Wat zijn de gevolgen voor de aarde op de langere termijn? Is economische groei dan nog steeds realistisch?
Het antwoord op de vraag of economische groei als doel acceptabel is in SMART-termen is denk ik het meest interessant. Ik zou willen stellen dat economische groei een afgeleide doelstelling is. Dat is een doelstelling die je hebt benoemd, omdat je denkt dat je door economische groei te bereiken je je eigenlijke doelstelling(en) kunt bereiken. Maar het nadeel van afgeleide doelstellingen is dat ze je afleiden van je eigenlijke doel, en dat kan zo ver gaan dat je je niet eens meer kunt herinneren wat je doel ook al weer was.
Hoe kunt u dit in de les gebruiken?
Ik denk dat jongeren in de gelegenheid gesteld moeten worden om te oefenen met het formuleren van doelen. Dat kan denk ik op verschillende manieren:
- Door ze zelf doelen te laten stellen. Ik denk dat het stellen van een cijfer als doel een voorbeeld is dat de meeste jongeren aanspreekt. Maar is het een doel of is een maatstaf voor het bereiken van een ander doel, bijvoorbeeld het verbeteren van je studievaardigheid?2 Of is het een afgeleid doel, omdat je eigenlijk alleen maar wilt voorkomen dat je blijft zitten, en is dan het wegwerken van hiaten een middel om je doel te bereiken?3
- Door een voorbeeld te gebruiken van bijvoorbeeld de school, de gemeente of van een doel dat u voor de klas hebt gesteld. U kunt dan samen evalueren of het doel SMART is, met speciale aandacht voor de vraag of het het uiteindelijke doel is, of een afgeleid doel.
- U kunt uw leerlingen ook vragen om een artikel te vinden in een krant dat over een doel gaat en daar een SMART evaluatie voor te schrijven.
- In het Engels, waaraan het acroniem ontleend is, zijn de derde en de vierde omgekeerd, de A staat dan voor Achievable, en de R voor Relevant. Het principe blijft echter hetzelfde.
- Andere voorbeelden zijn het wegwerken van hiaten, of het gedisciplineerder leren werken.
- Ik vind dit onderscheid van belang, omdat het doel hetgene is waar je je aandacht op richt, en waar je je aandacht op richt wordt sterker.