Economiewijs

Economie voor vandaag

CasusDonut modelEcologisch plafondMarkt

Langzame groei vergroot externe effecten ook

admin

Suzanne Kröger, tweede kamer lid namens Groen Links, schrijft vandaag in het Parool over de rhetoriek rondom uitbreiding van Schiphol. CEO Dick Benschop heeft in een interview met de krant gezegd dat groei niet langer heilig is voor Schiphol, en spreekt in hetzelfde artikel over gematigde groei. Kröger vindt dat groei van de luchtvaart haaks op het klimaatakkoord van Parijs staat. Verplaatsen van vluchten naar regionale vliegvelden leidt niet tot een afname van het aantal vluchten op Schiphol. Door een toename van het aantal vluchten wordt het luchtverkeer drukker. Vliegtuigen die vliegen op regionale luchthavens, zoals Lelystad Airport, vliegen daarom lager dan de vliegtuigen naar Schiphol. Ze vindt bovendien dat er binnen het openbaar vervoer oneerlijke concurrentie is, omdat er geen btw geheven wordt over vliegtickets en vliegtuigmaatschappijen geen accijns over kerosine betalen.1

Vragen:

  1.  Wat zijn de externe effecten van de markt voor vliegverkeer?
  2. Verklaar de titel van deze case.
  3. Er wordt geen btw geheven op vliegtickets en geen accijns op kerosine. Wat is hiervan de invloed op de externe effecten van vliegverkeer?
  4. “Van alle sectoren, groeit de CO2-uitstoot van de luchtvaart het hardst.” schrijft Kröger. Hierdoor gaan we door het ecologische plafond van het donut-model. Leg dit uit.

Antwoorden:

  1. De externe effecten zijn met name geluidsoverlast en CO2-uitstoot. De geluidsoverlast neemt toe doordat het aantal vluchten toeneemt en doordat vliegtuigen lager moeten vliegen om elkaar te vermijden.
  2. Langzame groei is nog steeds groei en als er niet iets structureel verandert aan de geluidsproductie van vliegtuigen en de CO2-uitstoot, betekent groei een toename van de externe effecten.
  3. Doordat er geen btw op vliegtickets en accijns op kerosine wordt geheven, is de prijs van een vliegticket lager, vaak lager dan een vergelijkbare treinverbinding. Daarom kan vliegverkeer makkelijker concurreren met andere vormen van transport – mensen kiezen eerder voor een vliegreis, dus neemt het aantal vluchten en het aantal vliegkilometers toe. Deze groei zorgt voor een toename van de externe effecten.
  4. Het ecologisch plafond is de buitenrand van het donut-model – het is een limiet voor ons verbruik van aardse middelen, inclusief schone lucht en de ozon-laag. CO2-uitstoot draagt bij aan klimaatverandering – hierdoor dreigen we door het plafond te gaan als het aantal vliegkilometers niet afneemt of er niet iets structureels verandert aan de CO2-uitstoot door de luchtvaart.2

 

  1. De eerlijkheid gebied te zeggen dat stations geen stationbelasting hoeven te betalen.
  2. Een toename van de geluidsoverlast kan het leefgebied van dieren verstoren en daardoor bijdragen aan een verlies aan biodiversiteit – dat is ook een overschrijding van de ecologische grens. Daarnaast heeft het ook gevolgen voor het sociaal platform. Geluidsoverlast is over het algemeen niet gelijkelijk verdeeld over de bevolking.