Afval ruilen over de tijd

Als we het concept Ruilen over de tijd behandelen, bespreken we sparen en lenen. Toch is het concept breder dan alleen deze financiële transacties: wij, de generaties die geboren zijn in de vorige eeuw, hebben jarenlang geruild over de tijd door met onze Westerse leefstijl bij te dragen aan klimaatverandering. Ik wil hier niet met de vinger wijzen, er wijzen er dan meer naar mezelf, maar ik zou willen dat we er een les uit trekken: door onze leefstijl hebben we een wissel getrokken op de toekomst van onze nazaten. Ik hoop dat wij, en de generaties die na ons gekomen zijn, ervan leren dat dit niet erg nadenkend is geweest en dat we ons op dit punt moeten verbeteren – door nu maatregelen te treffen en door rekening te houden met de gevolgen van onze beslissingen nu voor toekomstige generaties.

Als ik dan in het intro van een artikel¹ lees dat een milieuactivist lobbyt voor kernenergie verwacht ik dat deze persoon, zeker gezien zijn achtergrond als milieuactivist², hier goed over nagedacht heeft. Maar op de vraag “{W}e kunnen toch niet kernafval 100.000 jaar onder de grond stoppen en generaties na ons er mee opschepen?” Geeft hij als antwoord: “Wat is exact de angst? Er is geen reëel rampscenario. De wereld is vol met gevaarlijke spullen. Zonnepanelen leveren ook giftig afval op dat niet wordt gerecyled.” Een antwoord dat in mijn boek valt onder het afdoen van de vraag. En als zonnepanelen giftig afval opleveren, dan worden wij daar nu, de generatie die ook profijt heeft van de zonnepanelen, mee geconfronteerd. Dat vergroot onze incentive om er nu iets aan te doen³.

Wat ik zou willen weten is: Is er al zicht op het onschadelijk maken van radio-actief afval?⁴ Want dat zou de discussie naar mijn inzicht veranderen. Maar vooralsnog vind ik het alleen een erg goed voorbeeld van ruilen over de tijd.

Hoe kunt u dit in uw les gebruiken?

Het voorbeeld fascineerde me, omdat het duidelijk maakt dat niet alleen sparen en lenen vormen zijn van ruilen over de tijd, maar in feite alles wat we nu nalaten om te doen en uitstellen. Om een luchtiger voorbeeld te geven: Als ik  ’s ochtends heb ontbeten en mijn ontbijtboel niet opruim, ben ik ook aan het ruilen over de tijd – ik moet het ’s avonds dan nog steeds opruimen.
Zeker als u het ook zat bent dat leerlingen economie alleen met geld associëren kan deze andere invalshoek hen misschien op andere ideeën brengen.

1. Het beste energieafval is kernafval, Financieel Dagblad, 19 oktober 2018
2. Het gaat hier om Michael Schellenberger die door anti-kernenergie organisatie WISE overigens ecomodernist genoemd wordt.
3. Ik lees onder andere op de site van Recycler First Solar dat 90% van het materiaal van zonnepanelen al gerecycled kan worden.
4. Dit pro-kernenergie artikel geeft een uitgebreide toelichting op radio actief afval. Hierin kunt u lezen dat een deel van het afval opnieuw wordt verwerkt en dat er nog geen oplossing is voor het afval zelf, anders dan het opslaan – geologische opslag – en wachten tot het afbreekt.