Spaarbuffer
Mijn zoon is 17 en heeft in zijn leven al twee keer zijn mobiele telefoon moeten vervangen. Die gaat overal mee naar toe, meestal houdt hij hem in een hand, en dan valt hij wel eens kapot. Maar had hij het geld om een nieuwe telefoon te kopen? Nee. Had hij het kunnen hebben als hij gespaard had? Ja.
Het artikel Savings would last about a month on average, report says1 bracht me op dit onderwerp. Het bericht over een onderzoek dat in 2017 door verzekeraar Legal & General is uitgevoerd onder 2000 mensen. 26% van deze groep bleek niet langer dan een week rond te kunnen komen van hun spaargeld, en 23% had helemaal geen spaargeld. De vuistregel die in de UK wordt gehanteerd door de meeste financiële raadgevers is dat je voldoende spaargeld moet hebben om drie maanden rond te kunnen komen.
Het NIBUD adviseert dat je 10% van je inkomen spaart, bijvoorbeeld voor het verplichte eigen risico ziektekosten, of voor het repareren of vervangen van bijvoorbeeld de mobiele telefoon of de wasmachine.2 In het rapport Geldzaken in de praktijk 2015 gebruiken ze nog een andere vuistregel. Hierin staat dat 70% van de ondervraagden genoeg geld gespaard heeft om hun duurste twee producten te kunnen vervangen.3
Financieel beheer is altijd actueel, en als u intertemporele ruil behandelt, kunt u deze casus gebruiken om het begrip tastbaarder te maken. U kunt hier bijvoorbeeld de volgende vragen over stellen:
- Noem voorbeelden van ‘duurste producten’ van een gezin. Noem ook voorbeelden van ‘duurste producten’ van jezelf.4
- Waarom kan iemand deze producten niet gewoon vervangen met het geld dat hij/zij iedere maand verdient?5
- Wat is het verschil tussen het advies in de UK en het advies van het NIBUD?6
- Bedenk op basis van het UK-advies en het NIBUD-advies een spaarplan voor een gezin in Nederland.7
- Bedenk een spaarplan voor iemand van je eigen leeftijd.8
- Waarom zijn het UK-advies en het NIBUD-advies voorbeelden van intertemporele ruil (ruilen over de tijd)?9
1 Savings would last about a month on average, report says, 5 juni 2017, BBC
3 Geldzaken in de praktijk 2015, NIBUD, 2015
4 Voor een gezin kun je denken aan een auto, grote huishoudelijke apparaten zoals de wasmachine, ijskast. Voor jongeren denk ik aan smartphones, spelcomputer, laptop, brommer of scooter.
5 Eerst moet zij/hij aan al haar/zijn verplichtingen voldoen: huur of hypotheek, energiekosten, gemeentelijke belastingen, verzekeringen, contributies, abonnementen, afbetalen schuld. Het geld dat overblijft gaat grotendeels op aan dagelijkse uitgaven voor levensmiddelen, hygiene en verzorging. Wat overblijft is niet genoeg voor de aanschaf van een duur product.
6 Het advies in de UK sluit aan bij het verlies van inkomen, bijvoorbeeld door ontslag of ziekte. In Nederland zijn werknemers beschermt tegen uitval door ziekte, maar in de UK is hier geen nationale wet voor, en is het afhankelijk van het bedrijf waar je voor werkt. Bedrijven kunnen mensen bovendien makkelijker ontslaan – op het moment van schrijven. Het advies van het NIBUD sluit aan bij onvoorziene uitgaven, reserveringsuitgaven of vakantie. Als je een wasmachine hebt die gemiddeld 10 jaar meegaat, kun je geld sparen om na 10 jaar de wasmachine te kunnen vervangen, dat is een reserveringsuitgave. Gaat de wasmachine kapot, dan moet je een reparateur laten komen, dat is een onvoorziene uitgave. Moet je de wasmachine toch vervangen, dan heb je nog niet genoeg gespaard, het bedrag dat je tekort komt is dan een onvoorziene uitgave. Het verlies van inkomen is ook een onvoorziene omstandigheid, maar omdat er in Nederland een sociaal vangnet is, zijn de gevolgen daarvan minder ingrijpend en zal het daarom niet genoemd worden in het stappenplan van NIBUD om 10% van het inkomen te sparen.
7 Ik hoop dat leerlingen beseffen dat 10% sparen en het spaarbedrag uitgeven als je het nodig hebt onvoldoende zekerheid biedt. Als je net op vakantie bent geweest, kun je die twee duurste producten niet meer vervangen. Daarom denk ik aan een spaarbuffer waar je tenminste die twee duurste producten of die drie werkloze maanden van kunt betalen. Het bedrag daarboven is te besteden aan luxe uitgaven, zoals vakanties, zolang de buffer maar in tact blijft. Het NIBUD heeft hiervoor een bufferberekenaar, waarmee iemand / een gezin de hoogte van de buffer kan berekenen op basis van eigen financiële gegevens. Een buffer die rekening houdt met werkloosheid is ook in Nederland verstandig. Het inkomen daalt bij werkloosheid, en kun je dan nog alle vaste lasten betalen? Daar zou een buffer ook rekening mee moeten houden.
8 Ik hoop dat ik met deze opdracht bereik dat een aantal leerlingen naar huis gaat, een spaarrekening opent en daar voortaan 10% van zijn/haar bijbaantje op spaart, met als buffer drie maanden loon of een nieuwe smartphone en spelcomputer. En die buffer is dan geen spaardoel om het mooiste nieuwste model te kopen, maar bedoeld om degene die ze nu hebben te vervangen. Het is alsof je een hand mist, als je geen smartphone meer hebt, toch? Dat zou het advies zijn wat ik mijn zoon zou geven.
9 Beide adviezen zijn voorbeelden van intertemporele ruil, omdat je geld spaart om het leven van je toekomstige zelf makkelijker te maken. Stel je eens voor hoe dankbaar je toekomstige zelf is, als je smartphone kapot valt en je meteen een nieuwe kunt kopen van je gespaarde geld.